Rudna Glava je arheolosko nalaziste koje se nalazi u blizini istoimenog sela nedaleko od Majdanpeka,u zaledju gornjeg dela Djerdapske klisure. Lokalitet pripada Vincanskoj kulturi i predstavlja srediste jednog od najranijih rudarstava bakra u jugoistocnoj Evropi. Arheoloska istrazivanja Rudne Glave su vrsena izmedu 1969. i 1979. godine, a potom su povremeno nastavljana. Danas se nalazi pod zastitom Republike Srbije, kao arheolosko nalaziste od izuzetnog znacaja. Dobijeni podaci tokom iskopavanja svrstani su u kategorije koje obuhvataju organizacije starih rudarskih radova, primenjene tehnologije i hronoloskog opredeljenja lokaliteta. Lokalitet Rudna Glava se prostire sa obe strane Saske reke,a njegovi rudnici iz ranog eneolita su otkriveni u kopu modernog rudnika. Vadjene su rude malahit i azurit, koje se tope na 700°C i iz kojih se dobija bakar, a u vecem broju rudarskih okana, njih tridesetak, postojao je znacajan broj platformi tj. jama u obliku levka.
Do kraja ove faze istrazeno je oko 40 okana, u kojima je pronadjen veliki broj kamenih batova sa urezanim zljebom i keramika. Medju pronadjenim arheoloskim materijalom, treba istaci cetiri ostave sa kamenim batovima (veliki cekici napravljeni od oblutaka), orudjem od kostiju i keramickim sudovima. Otkriveni kameni batovi predstavljaju jednu od najvecih grupa tog tipa orudja pronadenih na tlu Evrope i Male Azije, a nađena su i dva tipa amfora, kruskolikog oblika i amfore-krcazi. Na osnovu njih je utvrdjeno da rudarstvo Rudne Glave pripada Vincanskoj kulturi i to kraju faze Vinca–Tordos II i pocetku faze Vinca–Plocnik I. Otkrivene su i alatke od jelenskog roga, orudje vecih dimenzija koje je verovatno sluzilo za prikupljanje i kopnje razmrvljene rude i jednostavni klinovi manjih dimenzija, koji su koristili za prosirivanje pukotina prilikom razbijanja blokova rude. Pored ostataka praistorijskog rudarstva, na lokalitetu su pronadjeni i tragovi vadjenja rude iz kasnijeg perioda,verovatno iz doba Antike. Na lokalitetu Rudna glave otkrivene su 4 keramicke ostave. U prvoj je pronadjena ostecena amfora i masivni lonac sa 4 usice. U drugoj i trecoj su takođe otkrivene amfore, od kojih su dve neostecene. Ostava 3 je verovatno bila ukopana. Pored amfora otkriven je i zrtvenik sa glavom jelena. U cetvrtoj ostavi nalazio se masivni lonac sa cetiri drske i 3 kamena bata. Otkrivena okna iz ranog eneolitskog perioda su ispraznjeni kanali rudnih zica, najcesce oko 1,5 do 2 m u precniku. Zbog njihove velicine i ucestalosti, ovo rudno polje se smatra razvijenim centrom najranijeg rudarstva bakra na centralnom Balkanu, sa znacajnom produkcijom karbonatnih minerala bakra, malahita i azurita. Otkrivanje mesta gde se ruda nalazi, vrsena su prema tragovima koje je na povrsini zemljista izazvao proces oksidacije gvozdene rude. Halkopirit se razlagao na oksidne minerale bakra.
Tekst preuzet sa sajta: Ajmo Negde.com
