Nekada je djerdapski prostor bio srediste jedne od najblistavijih i najslozenijih kultura, koja se odlikovala planski gradjenim naseobinama ribolovaca, lovaca i sakupljaca hrane. Ova kultura je nazvana kulturom Lepenskog Vira. Na ovom prostoru pronadjene su mnogobrojne alatke od kamena, kostiju i rogovlja, plocice sa urezanim znacima slicnim pismu i brojevima u koordinatnom sistemu itd. Prvobitno su arheolozi pronasli drevno naselje s grobovima i monumentalnim skulpturama od dzinovskih kamenih oblutaka iz vremena starijeg od 5300. godine stare ere. Nesto kasnije su, kako uzvodno tako i nizvodno, otkrivena i druga naselja iz istog razdoblja u kojima su postojala kultna mesta sa mnogobrojnim sakralnim predmetima, kao sto su skulpture od dzinovskih kamenih oblutaka u vidu ribolike ljudske glave, ribe, jelena i dr. Naseljena mesta na podrucju Nacionalnog parka "Djerdap", osim Lepenskog vira, nastajala su u praistoriji na uscu Kozice, juzno od Dobre, kod Gospodjinog vira, na Pesaci i Padini, Stubici, Malim i Velikim Livadicama, u Klisuri, Lepenskoj potkapini, na Katarininim livadama, Vlascu, pokraj Porecke reke, kod Golubinja, na Peckoj bari, Alibegu, Hajduckoj vodenici, Baraceu, Razvrtu i Ikoani. Nekoliko ključnih stvari izdvaja Lepenski Vir od drugih praistorijskih kultura. Na ovom mestu su ljudi živeli konstantno oko 2000 godina i za to vreme su prešli evolutivni put od lovaca i sakupljača plodova do organizovane društvene ekonomske zajednice. Stanovnici Lepenskog Vira bili su prvi urbanisti i graditelji na ovim prostorima jer su pravili kuce koje su u osnovi bile trapezoidnog oblika, prekrivene drvenom kostrukcijom, liscem i kozom divljih zivotinja. U kucama se nalazilo ognjiste, mali zrtvenik i kamene skulpture koje su predstavljale njihova bozanstva. Upravo su te sklupture postale prepoznatljiv znak Lepenskog Vra sirom sveta i predstavljaju najstariju umetnost te vrste u Evropi.
izvor: Vodic kroz biolosku i kulturnu raznovrsnost NP "Djerdap"
